Gepensioneerde
Amerikaanse schoolbussen zijn zeer geschikt voor een tweede leven als
lijnbus in Latijns-Amerika: de gele monsters van massief staal zijn niet kapot te krijgen – behalve misschien door een anti-tankmijn
–, iedere monteur kan ze aan de praat houden want onder de motorkap
zijn ze welhaast vooroorlogs simpel en er is een Matterhorn aan
reserve-onderdelen beschikbaar: succesvolle bustypes werden
decennialang geproduceerd, sommige types zijn al sinds de vroege
jaren '50 in productie – met af en toe een update uiteraard. En tot
slot zijn de inwoners van Guatemala of Honduras of Nicaragua ongeveer
even groot als Amerikaanse schoolkinderen en passen dus zonder veel
moeite in de kabouterbankjes.
Ik
ben niet ongeveer even groot als een schoolkind. Mijn benen liggen in
het gangpad. De bus is nog vrijwel leeg. Buiten schreeuwt de ayudante
herhaaldelijk 'Esteli, Esteli, ESTELI!' om de mensen te laten
weten dat deze bus naar Esteli, Esteli ESTELI! gaat. Het klinkt zeer
dringend, alsof zij die naar Esteli, Esteli, ESTELI! willen, zich
moeten reppen, zelfs een sprintje moeten overwegen, omdat de bus naar
Esteli, Esteli, ESTELI! elk ogenblik het station uit kan rollen. De
ayudante klinkt als iemand die een paard aanvuurt, de woorden
klappen als een zweep. Het is drie kwartier voor vertrek.
De
bus druppelt langzaam vol. Rond ons kolkt de bedrijvigheid van
busstation Leon, Nicaragua. Als de bus voller raakt, wordt hij
interessant voor verkopers. Een man komt binnen, behangen met zakjes
chips, pakken koek en andere knabbeldingen. 'Papitas, Yucitas,
Galletas!', ratelt hij. 'Papitasyucitasgalletas,
Papitasyucitasgalletas!' Dan volgt een vrouw met een mand op haar
hoofd. Zij verkoopt 'Taaaaamaaaaales, Taaaaamaaaaales'. Tamales
zijn hapjes van maisdeeg, gevuld met reuzel, kaas, soms een ei of
varkensvlees. Samen met de Papitasyucitasgalletas!-man vormt ze een melodieus duet. Haar stem is diep en weemoedig, haar
'taaaaamaaaales' langgerekt als een klaagzang, zijn stem helder en
dwingend en zijn woorden staccato.
Papitasyucitasgalletas!
Taaaaamaaaaales
Papitasyucitasgalletas!
Taaaaamaaaaales
En
altijd: Esteli, Esteli, ESTELI!
Een
tweede vrouw komt de bus binnen met huisbaksels – haar lijf even
omvangrijk als haar collega, haar stem zwaar als een dokwerker. In
haar mand zitten Queeeeesiiiiiilloooos! Queeeeesiiiiilloooos! (een
tortilla met uitjes en mozzarella, overgoten met zure room,
geserveerd in een plastic zakje).
Papitasyucitasgalletas!
Taaaaamaaaaales
Queeeeesiiiiiilloooos!
Papitasyucitasgalletas!
Taaaaamaaaaales
Queeeeesiiiiiilloooos!
(Esteli,
Esteli, ESTELI!)
Als
een verkoper de bus verlaat, staat de volgende klaar om met zijn waar
door het smalle gangpad te laveren. Niet zelden zijn het kinderen.
Die hebben een doos van het één-of-ander op de kop getikt waarvan
ze de inhoud proberen te slijten. De kinderen roepen niet, ze vragen
of je wilt kopen: persoonlijk en heel direct waarbij ze op de bank
voor of naast je kruipen en je strak in de ogen kijken. Chicles?
(kauwgom?) of: Chocolate? Cinco pesos.
Chocolate
senor? Cinco pesos
(Esteli,
Esteli, ESTELI!)
Chicles
senor? Cinco pesos
(Esteli,
Esteli, ESTELI!)
Hey
man, quieres comprar chocolate?
(Esteli,
Esteli, ESTELI!)
Queeeeesiiiiiilloooos!
Queeeeesiiiiiilloooos! (die had de bus nog niet verlaten)
Agua,
gaseosas! Agua, Agua! Gaseosas! (de water- en frisdrankverkoper die
inmiddels is ingestapt.)
Dan
een muzikaal intermezzo verzorgd door een blinde man en zijn gitaar.
Hij zingt over Jezus en hoeveel hij van Jezus houdt en hoeveel Jezus
van hem houdt en hoeveel Jezus van ons allemaal houdt. Ondertussen
gaat de verkoop door.
Amo
Cristo, Cristo me ama!
Amo
Cristo, Cristo te ama!
Papitasyucitasgalletas!
Agua, Agua! Gaseosas! (nieuwe verkopers, vergelijkbare waar)
Amo
Cristo, Cristo me ama!
(Esteli,
Esteli, ESTELI!)
Dan
een bedelaar, een oude man met een stok die door de bus schuifelt.
Hij prevelt, bijna onhoorbaar: 'peso, peso, por favor un peso'. Het
lijkt een eeuwigheid te duren voor hij naar achter en terug is
geschuifeld, een handvol peso's minder arm. Zijn korte dankwoord bij
de deur verdrinkt in een diep, luid 'Taaaaamaaaaales!'
Buschauffeurs
in Midden-Amerika zijn meestal zelfstandig ondernemer, dus doen ze
wat ze willen met hun schoolbus. Ze spuiten hem zo bont als een
kermiswagen en plakken er leuzen op. Meestal religieus: 'Jesus es el
camino' (Jezus is de weg). Soms iets meer wereldlijk van aard: 'Fast
& Forious' (sic).
Deze
chauffeur heeft twaalf speakers van het merk Pioneer gemonteerd tegen
het stalen plafond en een Sony televisie voorin om videoclips op te
tonen. Tegelijk met het aanslaan van de zware dieselmotor, schettert
er snoeiharde bachata door
de bus. Ik zoek naar mijn oordopjes om mijn trommelvliezen te
beschermen. En ook omdat bachata
voor Westerse oren moeilijk te verteren is. De schrijver van mijn
reisgids omschrijft het als 'een muzieksoort met het ritme van een
driebenig paard'.
Vlak
voordat ik de wereld buitensluit, hoor ik nog de ayudante
roepen, nu
bijna hysterisch: Esteli, Esteli, ESTELI!
ESTELI,
ESTELI, ESTELI, ESTELI!!!
Dan
zijn we weg.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten