Zoeven
door de Andes. Weer de Andes. Objectief: machtige groene bergen,
dramatische vergezichten. Subjectief: het doet me niks meer. Ik kijk
ernaar als naar de vakantiefoto's van een ander. Lethargisch.
“Drie
weken geleden zouden we opgewonden hebben zitten fotograferen,” zeg
ik.
Mijn
Vlaamse geliefde antwoordt: “Het is nog altijd leuker om te zien
dan de Belgische snelweg.”
“Allicht.
Genocide is nog leuker om te zien dan de Belgische snelweg.”
Op
weg van Chachapoyas naar Bagua Grande in een minibusje. Samen met
zestien Peruanen. Daarna een busje naar Jaen, dan één naar San
Ignacio, de laatste nederzetting van betekenis voor de grens met
Ecuador. Circa 8 uur onderweg voor amper 250 kilometer... Morgen
volgt etappe twee, met nog eens dik 8 uur bussen.
De
bestuurder is een ware coureur. De maximumsnelheid wordt opgevat als
een vriendelijke aanbeveling. Hij gebruikt de hele breedte van de weg
(prachtige bergweg, nieuw asfalt, je wilt er aan likken). De dubbele
doorgetrokken streep is er ter versiering. Hij snijdt de bochten goed
aan. Hoog in, laag uit. Laag in, hoog uit. Zoekt de meest flauwe
route door de bocht, waar de middelpuntvliedende kracht het laagst
is, zodat er zo min mogelijk geremd hoeft te worden. Ik weet dit,
omdat ik veel computerspelletjes heb gespeeld.
Je
mag van de Peruaanse automobilist niet verwachten dat hij zich aan de
verkeersregels houdt. Je mag wel verwachten dat hij nuchter is, de
code van de weg begrijpt, de gevaarlijke punten op de route kent,
overdadig toetert voor blinde bochten, en de maximaal verantwoorde
snelheid van zijn voertuig en zichzelf verstaat.
*
Aankomst
in Bagua Grande. Verkeerschaos en getoeter. Een modderveld getekend
door de profielen van honderd banden. Ik neem snel de backpacks over
van het hulpaapje op het dak. Een vertegenwoordiger van de minibus
naar Jaen trekt ongeduldig aan mijn mouw. Prijs is zeven sol – twee
euro. Ze hebben haast, meer ritten betekent meer geld. Hup inladen,
hup zitten en gaan. Mijn Vlaamse geliefde klaagt dat ze graag eerst
nog naar het toilet had gewild.
De
weg naar Jaen is vlak. Plankgas. De gemiddelde Peruaanse chauffeur kan
het niet uitstaan om langer dan een halve minuut achter een
langzamere voorganger te zitten. Continu zwenken naar de andere
weghelft, zoeken naar een half gat.
Korte
verwarring in Jaen. Het busje naar San Ignacio blijkt niet van
dezelfde plek te vertrekken. Het legertje wachtende tuk-tuk
chauffeurs weet wel waar we moeten zijn. Vijf minuten billenknijpen:
de tuk-tuk (een echte Zhonghang) snort tussen zware trucks op een
onzichtbare middelste rijbaan. De rugzak ligt los achterop op een
bagagerek. Een andere tuk-tuk rijdt voorbij met een varken achterop.
Mijn
geliefde ontlast haar Vlaamse blaas in een toilet dat zich tracht te
kwalificeren voor de verkiezing 'smerigste toilet ter wereld'. Het dient
te worden doorgespoeld met een emmer.
*
Nieuw
mini-busje. Deze heeft een groot spinnenweb van barsten in de
voorruit. Ooit heb ik een uur gewacht op een bus van Nottingham naar
Mansfield omdat een eerdere bus weigerde te vertrekken vanwege een
lullig barstje ter grootte van een middelvinger.
Plots
houdt het asfalt op. In de nieuwe weg naar de grens – tot zeer
recent nog geheel van zand – zit een gat van zo'n 30 kilometer. Een
leger Caterpillars en Komatsu's is bezig de oude weg te verbreden en
klaar te maken voor het asfalt der vooruitgang. Zonder de weg te
sluiten welteverstaan. Het resultaat: gladde blubber, diepe groeven.
Een rally-stage.
De
nieuwe chauffeur navigeert behendig tussen de trucks, walsen en
graafmachines door. Eén keer raakt hij een steen en zit ik met m'n
hoofd tegen het dak. Dat heeft een witte gecapitonneerde bekleding,
als van een lijkkist.
Soms
maant een wegwerker in een oranje hesje en een rood bord met “pare”
ons tot stoppen. Op die plekken wordt de weg beurtelings in één
richting vrijgegeven. Bij elk stopmoment klampen lokale gezinnen zich
vast aan de bus als een neonataal aapje aan zijn moeder. Ze verkopen
koolhydraten. Meestal stukjes geschilde suikerriet.
De
laatste afdaling naar San Ignacio. Het uitzicht is de kont van een
Toyota-Hilux. Als de achterkant van de Toyota uitbreekt en de
bestuurder de slip moet corrigeren, is dat geen reden voor onze
chauffeur om te remmen, maar om het gat in te duiken en de Toyota
eindelijk achter te laten. Victorie. Een troep gieren doet zich
tegoed aan het afval langs de weg.
*
Tuk-tuk
nummer 2 in San Ignacio. Treurig, maar niet onvriendelijk grensdorp.
Een atmosfeer die lijkt te zeggen: ach we maken er het beste van. San
Ignacio is op heuvels gebouwd. De tuk tuk (een echte Wanxin ditmaal)
schakelt met een geluid van schrapend metaal over op een versnelling
– een koffiemolentje – die er speciaal voor beklimmingen op lijkt
te zitten. De weg is steil, ik grijp door het zeil de rugzakken
achterop vast. We komen net boven zonder te hoeven duwen.
De
hotelkamer kost 20 sol per nacht. Dat is 6 euro. Sfeerloos complex,
uiteraard. Donker, nauwe gangen, een betonnen vloer. Maar zeer
proper, naar goed Peruaans gebruik. Zoals in warme landen vaak
gebruikelijk is, reiken de binnenmuren niet tot het plafond. De
kieren zorgen voor betere luchtcirculatie. Helaas ook voor betere
geluidscirculatie en we hebben een buurman die meent dat het beter
rusten is met een loeiende TV aan. Maar eerst de avondhap. Ik heb
geen zin in kip en bestel hidago. Dat blijkt later lever te zijn.
Het
bed is stevig. Voor we niet in slaap vallen, feliciteren we onszelf
met onze geslaagde ontsnapping van het platgetreden gringo-pad. De
hele dag hebben we niet één toerist gezien. Niet één! Morgen
verder naar de weinig gebruikte grensovergang bij La Balsa, die
gemoedelijk en vrij van wachtrijen, verkopers, oplichters en corrupte
douaniers belooft te zijn.
*
Vroeg
op zonder ontbijt. Ik wissel mijn soles tegen dollars bij een lokale
middenstander die een verrassend eerlijke wisselkoers hanteert.
Tuk-tuk naar weer een mini-bus. De 47 kilometer naar de grens worden
veel sneller afgelegd dan verwacht. Volgens mijn informatie zou het
drie uur moeten duren. We zijn er in drie kwartier. Zoveel verschil
maakt glad asfalt. De wereld is in noord Peru opeens een stuk kleiner
geworden.
Aankomst.
Oh la la La Balsa. Mooi plekje aarde. De grens is een brug over een
schuimende rivier met grote gladgeschuurde keien, omsloten door
groene heuvels. Het is er rustig. Taxichauffeurs wachten lijzig op
nieuwe klanten van de andere kant. We 'brunchen' in een vriendelijk
restaurant. Open voorkant, blinkende tegelvloer en een afbeelding
van Jezus. Zo heb je er duizend in Peru. Eén
tortilla de huevos met
rijst, één zonder. De eigenaar brengt twee gratis koppen cichorei.
La
Balsa blijkt inderdaad vrij van wachtrijen. We lopen een houten hok
in met migraciones boven
de deur. Voordat we een exit-stempel krijgen, moeten we eerst bij de
lokale politie langs. Die zijn gevestigd in de naastgelegen houten
barak. De was hangt er buiten.
Een
corpulente agent met bril – ik vermoed: de gehele politiemacht van
de Peruaanse kant van de grensovergang La Balsa – ontvangt ons aan
zijn bureau. De sheriff zit met zijn rug naar de traliedeur van een kale cel. Nadat onze
namen zijn vastgelegd in de computer, krijgen we een stempel en mogen
we de brug over lopen. Mijn Vlaamse geliefde zegt: “Wedden dat we
straks twee Hollanders zien?” Vervolgt met een Nederlands accent:
“Nouw Keesj, we zijn er hoor!¨.
Aan
de andere kant treffen we inderdaad twee reizigers, die bier drinken
uit flessen onder een afdak van golfplaat van een kleine winkel.
Gelukkig komen ze uit Uruguay en niet uit Lelystad, dus we zijn nog
steeds van het gringo-pad af. De Uruguayanen zaten hiervoor in
Iquitos (een Peruaanse stad in de jungle aan de Amazone, de grootste
stad ter wereld die geen landverbinding heeft met de buitenwereld.
Alleen boten en vliegtuigen gaan erheen. Er wonen bijna 400.000
zielen). De Uruguayanen hebben vier dagen op een rivierboot gezeten.
Daar heb ik over gelezen: stinkende roestige vrachtboten met smerig
eten, zonder douches en een plee waar alleen de allerwanhopigste
reiziger zich op durft te ontlasten. Passagiers slapen in hangmatten
tussen de vracht en een hoop levende have: kippen, varkens, een
enkele koe... Niet voor mensen met smetvrees.
De
Ecuadoriaanse beambte die onze paspoorten stempelt is een fitte
militair. Een legergroen T-shirt knelt om zijn bovenlijf. Hij heeft
zelfgemaakte tattoos op zijn vingers. De man is de vriendelijkheid
zelve, maar ik vermoed dat hij je slokdarm er in één beweging
uitrukt bij de geringste misstap.
*
Eerste
indruk van Ecuador: blubber. Aan deze kant van de grens is het asfalt
nog niet gearriveerd. Het transport naar de eerste nederzetting is
een truck waar houten banken en een overkapping op gemonteerd zijn.
De zijkanten zijn open. Anderhalf uur lang testen we ons zitvlees,
maar de rit is enerverend. De zon heeft de nevelen verjaagt van de
Andes-toppen. De lethargie van de vorige dag is verdwenen. Misschien
komt het door het ontbreken van een stuk glas tussen mij en de
wereld. Het gevoel van ruimte is opwindend.
De
zandweg is nauwelijks breder dan de truck. Ik zit aan de ravijnkant
en moet de aandrang weerstaan om uit de truck te springen en te
zweven als een condor door de vallei.
*
Stijf
en geradbraakt maar met een uitgewaaid gemoed arriveren we in het
dorp Zumba. Daar wacht de bus naar Loja, met een stop in Vilcabamba,
onze bestemming. Een Ecuadoriaans stel wil met ons op de foto. Dat is
een ongebruikelijk verzoek in deze contreien. Het versterkt het besef
dat vreemdelingen op deze route schaars zijn.
De
bus is een gare, stoffige touringcar. Een groot bakbeest. Dat doet
vermoeden dat de weg snel beter en breder zal worden. Niets is minder
waar. Gedurende de eerste helft van de rit van zes uur, wurmt de
mastodont zich door de haarspeldbochten van het zandweggetje. Ik snap
niet hoe het mogelijk is. Op vele plekken lijkt de weg smaller dan de
bus en een tuimeling in het ravijn onvermijdelijk, maar het zal
optisch bedrog zijn, want we leggen de kilometers weliswaar kruipend,
maar ongeschonden af.
De
buschauffeur draait – om redenen die me volledig ontgaan – Duitse
disco. Met een beetje hulp van het internet identificeer ik de
nummers Moskau
en The
Rocking Son of Dschinghis
Khan
van de band Dschinghis
Khan
(vierde op het Eurovisie songfestival 1979). Voor de duidelijkheid:
deze nummers zijn half Duits, half Engels. Twee talen die niemand op
deze bus machtig is.
Dan
een abrupte overgang van decor. Net als buurman Peru timmert ook
Ecuador zwaar aan de weg. Na het charmante zandweggetje volgen eerst
weer kilometers modder veroorzaakt door het zwaar materieel dat de
berg aan het afgraven is en dan een nieuwe weg. Deze is van
betonplaten en niet zo goed als het Peruaanse asfalt, maar het is
grote vooruitgang.
Toch
word ik er somber van, de overdaad aan Duitse disco ten spijt. Over
een aantal maanden, een jaar misschien, zal de hele weg van
Chacapoyas naar Loja geasfalteerd zijn. Men spreekt van een
nieuwe internationale busverbinding. Non-stop. De rit die ons nu 20
uur kostte, verspreid over twee dagen, zal dan in de helft van de
tijd afgelegd worden in een moderne bus, in plaats van een serie
mini-busjes, tuk-tuks en één open truck met houten banken.
Ik
merk dat de toerist in mij de lokale bevolking de vooruitgang
misgunt. De toerist wil geen asfalt. Dat heeft hij thuis al. De
toerist wil een kleurrijk avontuur, het gevoel van een andere wereld.
Maar dat is egoïsme. De mensen hier willen hun neven en nichten in
het volgende dorp kunnen bezoeken, zonder vijf uur op pad te zijn. De
mensen hier willen ook eens zaken kunnen doen in de stad en 's avonds
weer naar huis kunnen, naar moeder de vrouw en de dampende rijst. Dat
is belangrijker.
Over
een jaar zul je deze route niet meer kunnen afleggen zonder een
andere toerist te zien.
